കേരള ചരിത്രത്തിൽ പത്തിനിശ്ശേരിൽ എന്നു പരാമർശിച്ചിട്ടുള്ള നമ്മുടെ ഇന്നത്തെ പത്തിശ്ശേരിൽ ക്ഷേത്രത്തിൻ്റെ പുരാതനത്വം ചിന്താധീനതയ്ക്കും അപ്പുറത്താണ്....

കാലങ്ങൾക്കുമുൻപ് ആനപ്രമ്പാൽ എന്നാ ദേശത്തെ ഒരു ബ്രാഹ്മണ കുടുംബത്തിലെ ആരാധനാ മൂർത്തിയായിരുന്നു ഇന്ന് പത്തിശ്ശേരിൽ കുടികൊള്ളുന്ന ദേവി ആ കുടുംബത്തിലെ ഇളമുറക്കാരിയായ തമ്പുരാട്ടിക്കുട്ടിക്കു മറ്റൊരു ബ്രാഹ്മണ കുടുംബത്തിലെ യുവാവുമായി പ്രണയമുണ്ടായിരുന്നു..

പരസ്പരം കലഹിച്ചു കഴിയുന്ന കുടുംബങ്ങൾ ആയിരുന്നു ഇരുവരുടെയും ബന്ധു ജനങ്ങളുടെ അനുഗ്രഹത്തോടെ വിവാഹിതരാകാൻ കഴിയില്ല എന്നത് ഉറപ്പായിരുന്നതിനാൽ ഒരു രാത്രി ഇരുവരും ദൂരദിക്കിലേക്ക് പലായനം ചെയ്തു തോണിയിലായിരുന്നു യാത്ര യാത്ര പുറപ്പെടുന്നതിന് മുൻപ് തൻ്റെ തേവരമൂർത്തിയുടെ ക്ഷേത്രനടയിൽ ചെന്ന് അവൾ ഉള്ളുരുകി പ്രാർത്ഥിച്ചു ആരോരും ആശ്രയമില്ലാതെ നാടുവിട്ടു പോകുന്ന. തങ്ങൾക്കു തുണയാകാണെ എന്നു യാചിച്ചു അവളുടെ പ്രാർത്ഥനയിൽ കനിവ്തോന്നിയ ദേവി അവരോടൊപ്പം പുറപ്പെട്ട് ആറാട്ടുപുഴ എന്നാ ദേശത്ത് എത്തിച്ചേർന്നു...

അക്കാലം അവിടെ വ്യാപാര സങ്കേതമായിരുന്നു പത്തേമാരികളും പായ്ക്കപ്പലുകളും വന്നു പോകാറുള്ള ഒരു തുറമുഖം ക്ഷേത്രത്തിന് വടക്കുപടിഞ്ഞാറായി ഉണ്ടായിരുന്നതായും വടക്കുഭാഗത്തുള്ള കനാലിലൂടെ പത്തേമാരികളും പായ്ക്കപ്പലുകളും സഞ്ചരിച്ചിതിരുന്നതായും ചരിത്രത്തിൽ രേഖപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നു ആറാട്ടുപുഴ ദേശത്ത് എത്തിച്ചേർന്ന അവർ തങ്ങളുടെ ആരാധനാ മുയർത്തിയെ ക്ഷേത്രം നിർമ്മിച്ചു പ്രതിഷ്ഠിച്ചു പൂജ ചെയ്യുകയും ക്ഷേത്രത്തിന് സമീപത്തുതന്നെ മഠം ഉണ്ടാക്കി താമസിക്കുകയും ചെയ്തു കാലക്രമേണ അനേകം ബ്രാഹ്മണമഠംങ്ങൾ ഇവിടെ ഉണ്ടാകുകയും കാലാന്തരത്തിൽ അവർക്കു ക്ഷയം സംഭവിക്കുകയും അവരുടെ ആശ്രിതായിരുന്നവരിൽ ക്ഷേത്രവകാശം എത്തിച്ചേരുകയും ചെയ്തപ്പോൾ അവശേഷിച്ച ബ്രാഹ്മണർ ഇവിടെനിന്നും പലായനം ചെയ്യുകയും ചെയ്തു...

ഇപ്പോൾ പുനർനിർമ്മിക്കപ്പെട്ട ക്ഷേത്രം അഞ്ചാമത്തേതാനെന്നും മൂന്നെണ്ണം പ്രളയബാധിതമായിട്ടുണ്ടെന്നാണ് പറയപ്പെടുന്നത് ഇന്നുള്ള ക്ഷേത്രത്തിൻ്റെ വടക്കുഭാഗത്തായി ഒരു തീർത്ഥക്കുളം ഉണ്ടായിരുന്നതായും അതിൽ നീരാടിയ ശേഷമാണ് ദേവി ക്ഷേത്രത്തിൽ പ്രവേശിച്ചിരുന്നതെന്നും ആ കുളത്തിനു ചുറ്റും കാടും ഒരു പനയും മനുഷ്യാലയവും ഉണ്ടായിരുന്നതായും കാലപ്പഴക്കത്താൽ അവയൊക്കെ നാശോഖമാകുകയും ചെയ്തതായി പറയപ്പെടുന്നു...

കൊടുങ്ങല്ലൂർ ക്ഷേത്രത്തിൽ ഭരണിനാളിൽ നേദിക്കുന്ന പൂവും പ്രസാദവും ഈ തീർത്ഥക്കുളത്തിൽ പൊങ്ങിയിരുന്നതായും പഴമക്കാർ പറഞ്ഞു കേൾക്കുന്നു...